Hoogbegaafdheid en een gezonde werkomgeving

Binnen Occure zijn wij geen voorstander van hokjes denken of mensen in hokjes plaatsen. Wel van het in de kracht zetten van iedere medewerker. Talentanalyses zijn een prachtig hulpmiddel om iemands talenten te ontdekken en optimaal in te zetten op de werkvloer. Helaas werken deze tests over het algemeen niet voor mensen met een neurodivers brein, zoals hoogbegaafden. Waardoor deze groep voor grote uitdagingen blijft staan in de werkomgeving.

Een divers team is een sterk team

Elk individu is anders, elk brein is anders en juist de combinatie van verschillende mensen maakt een team sterk. Maar diversiteit geeft soms ook onbegrip. En dat is een grote stoorzender voor een gezonde werkomgeving.

Wanneer iemand merkt dat hij anders functioneert dan zijn collega’s kan dat twijfels oproepen. Waarom kan ik dit niet zoals iedereen? Of voor onbegrip zorgen bij de omgeving: wat doet hij nou moeilijk? Meer inzicht in de kern van een persoon, maar vooral in de kwaliteiten en valkuilen van diverse types mens helpt ons als persoon, als werkgever, leidinggevende of individuele werknemer op weg naar optimale gezondheid op de werkvloer. 

Hoogbegaafden op de werkvloer

Een groep mensen die vaak ongezien blijft is de groep van de hoogbegaafden. Zij worden vaak verkeerd begrepen en kunnen daardoor tegen problemen aanlopen in hun werk en privéleven, zoals ook te lezen is in het boek Ongeleide projectielen op koers van Noks Nauta en Sieuwke Ronner. Dit boek bevat korte verhalen over hoogbegaafden die vastlopen op hun werk en hulp zoeken bij de bedrijfsarts of bedrijfspsycholoog. 

Wat dit boek interessant maakt, is dat het laat zien dat hoogbegaafdheid op verschillende manieren tot uiting kan komen en lastig te herkennen is. Het stereotiepe beeld van hoogbegaafde mensen in de samenleving is vaak beperkt tot rondlopende encyclopedieën die je meteen herkent, maar dit boek laat zien dat hoogbegaafdheid niet altijd zo zichtbaar is en dat hoogbegaafde mensen zich op alle niveaus van een bedrijf kunnen bevinden, van laag personeel tot directie, van niet-afgestudeerden tot mensen met een PhD. Een bijkomende uitdaging is dat ook medewerkers zelf zich vaak niet herkennen als hoogbegaafd. Ze kunnen zelfs moeite hebben met de diagnose omdat ze zichzelf niet als bijzonder slim beschouwen.

Het boek benadrukt dat hoogbegaafdheid geen probleem hoeft te zijn op de werkvloer en dat hoogbegaafden juist uitstekende werknemers kunnen zijn. Toch kunnen er ook uitdagingen zijn.

Hoogbegaafden kunnen bijvoorbeeld in moeilijkheden komen door hun kritische houding, voortdurende zoektocht naar verbeteringen en bredere kijk op zaken, wat kan leiden tot het overnemen van taken of zich bemoeien met taken van anderen. Hoogbegaafde personen vermijden politieke spelletjes en communiceren op een directe manier. Je kunt je voorstellen dat dat tot conflicten kan leiden. Ondanks hun waardevolle bijdragen worden ze soms niet begrepen of ervaren ze weerstand van het systeem om hen heen. 

Het boek benadrukt de noodzaak om hoogbegaafdheid te waarderen en te erkennen als een waardevolle diversiteit in de moderne samenleving. Daarnaast maakt het duidelijk hoe belangrijk zelfkennis is. Pas dan kun je op zoek gaan naar een werkplek die bij je past, waar je je talenten kunt benutten en je werk kunt inrichten zodat je voornamelijk je energiebronnen gebruikt. Op die manier kun je op een eenvoudige manier de beste versie van jezelf worden.

Talentanalyses

Talentanalyses zijn een veel gebruikte methode om bepaalde talenten te ontdekken en inzicht te krijgen in ieders eigen kwaliteiten en valkuilen. Ook als bedrijfsartsen adviseren wij regelmatig om dergelijke tests in te zetten. Want wanneer een werknemer zijn talenten optimaal kan benutten en inzicht heeft in zijn valkuilen dan zal dit een enorme bijdrage hebben voor zijn plezier in het werk, voor zijn gezondheid! 

Een zwak punt van deze testen is echter dat ze vaak zijn ontworpen voor het ‘gemiddelde’ individu met een neurotypisch brein, niet met een neurodivers brein, waarbij we onderscheiden:

Neurotypisch

De grootste groep mensen heeft een neurotypisch of neuronormaal brein. Dat betekent niets meer dan dat ze statistisch gezien een gemiddelde hersenontwikkeling hebben.

Neurodivers

Mensen met een neurodivers brein hebben een ‘afwijking’ in de ontwikkeling. Ook wel een diversiteit. Bekende voorbeelden van neurodiverse breinen zijn het ADD/ADHD-brein, autisme, dyslexie, dyscalculie, taalontwikkelingsstoornissen maar ook hoogbegaafdheid. De term wordt daarnaast gebruikt voor mensen met een niet-aangeboren hersenletsel of binnen de psychiatrie voor bepaalde persoonlijkheidsstoornissen en bijvoorbeeld schizofrenie. 

De kracht van een kerntalentenanalyse 

Danielle Krekels ontwikkelde echter enkele jaren geleden een kerntalentenanalyse die geschikt is voor zowel neurotypische als neurodiverse breinen. De analyse onderzoekt 23 kerntalenten en onthult het karakter, ontwikkelingspotentieel en de motivatie van personen. Het laat zien waar de energiebronnen en energielekken zich bevinden en dat is enorm waardevol voor medewerkers, werkgevers en arboprofessionals.

Deze kerntalentanalyse is dus enorm waardevol voor onder anderen hoogbegaafden. Niet omdat hij aantoont of je wel of niet hoogbegaafd bent, er zijn andere tests om dat te onderzoeken. Dat labeltje op zich lost overigens ook helemaal niets op binnen de werkomgeving. Het kan zelfs voor weerstand zorgen bij de medewerker.

Wat deze analyse wél waardevol maakt is dat hij de medewerker op een betrouwbare manier aantoont waar zijn of haar talenten en uitdagingen – net zoals hij dat zal aantonen voor niet-hoogbegaafde medewerkers. Dat (zelf)inzicht helpt medewerkers en werkgevers in een optimale werkrelatie en het is een grote winst dat dat nu ook mogelijk is voor mensen met een neurodivers brein.

Meer weten over dit onderwerp?

Onze artsen en adviseurs helpen je graag verder! Neem contact op met Occure!

---

Week van de Hoogbegaafdheid

Jaarlijks worden in de Week van de Hoogbegaafdheid in Nederland en België verschillende activiteiten en kennissessies georganiseerd voor hoogbegaafden, professionals en HR-medewerkers. Als je hier meer over wilt weten, kun je via deze link een overzicht van alle activiteiten vinden: https://weekvandehoogbegaafdheid.nl/