Voormalig huisarts Petra van Es over haar impact als aios bedrijfsgeneeskunde
Leestijd:
Deel dit artikel:
Aios bedrijfsgeneeskunde Petra van Es: “Ik wilde weer meer tijd hebben voor zorg, voor mensen. Dat kan als bedrijfsarts.“
Twintig jaar lang werkte Petra van Es als huisarts, een groot deel daarvan in haar eigen praktijk. Nu specialiseert ze zich tot bedrijfsarts. Een keuze die ze bewust maakte om méér te kunnen betekenen. In dit interview vertelt Petra over haar overstap en wat het vak voor haar zo betekenisvol maakt. Ook deelt ze haar visie op hoe bedrijfsartsen én andere artsen kunnen bijdragen aan beter herstel en meer gezondheid – samen, maar ook ieder vanuit zijn eigen rol.
Petra, waarom heb je de overstap van huisarts naar bedrijfsarts gemaakt?
“Als huisarts met een eigen praktijk werd ik te vaak opgeslokt door randzaken. Ik was altijd druk met de administratie, personeelszaken en regelgeving. En hoewel je verantwoordelijk bent voor vanalles heb je weinig vrijheid – zelfs je eigen openingstijden bepalen is ingewikkeld. Ik voelde me beknot en kon te weinig bezig zijn met patiëntenzorg.
Ik wilde weer meer tijd hebben voor zorg, voor mensen. Dat kan als bedrijfsarts. Je mag bovendien breder kijken dan alleen hun medische klacht. Je mag kijken naar de mensen, hun werk, hun leven en meedenken hoe zij weer verder kunnen komen als ze om welke reden dan ook vast komen te zitten. Ik bekijk of het verhaal klopt, of de inzet van de zorgverleners passend is, of er actie nodig is op het werk.
Dat gaat niet alleen om de best mogelijke begeleiding van verzuim, het gaat zeker ook om het voorkomen ervan. Om ingrijpen wanneer je ziet dat processen structureel niet goed verlopen. De contacten met werkgevers, HR en leidinggevenden zijn dus ook heel belangrijk.
Mijn rol draait voor een groot deel om overzicht en regie. En het geven van het juiste advies. Je kunt daarbij heel veel voor mensen betekenen. Die bijdrage is heel mooi.”
Hoe ben je deze overstap aangegaan?
“Daar is wel enige tijd overheen gegaan. De beslissing om iets anders te gaan doen nam ik al rond 2019. In 2022 werkte ik voor het laatst als huisarts. Wanneer je deze overstap wilt maken, begin je vervolgens eerst met een jaar te werken als ANIOS (arts niet in opleiding tot een specialisatie) in de bedrijfsgeneeskunde om te kijken of het vak je ligt. Je werkt daarbij onder supervisie van een geregistreerd bedrijfsarts.
Vervolgens kun je ervoor kiezen om de specialisatie Bedrijfsgeneeskunde te volgen. Hoe lang de opleiding daarvoor duurt hangt af van je voortraject. Wanneer je al een registratie tot specialist hebt kun je een aangepast opleidingsprogramma volgen, zoals ik vanuit mijn achtergrond als huisarts. Mijn opleiding duurt twee tot drie jaar, ik zit nu in het laatste deel daarvan.
De opleiding heeft enige overlap met mijn eerdere opleiding, maar brengt ook veel nieuwe kennis. Wet- en regelgeving, de rol van arbeid bij gezondheid: daar had ik als huisarts niets over geleerd. Tijdens de opleiding werk je nog steeds onder supervisie. In het begin intensief, later steeds meer op afgestemde momenten. Je groeit zo echt in je rol als zelfstandig geregistreerd bedrijfsarts.”
Wat brengt jouw ervaring als huisarts in jouw huidige rol als bedrijfsarts?
“Ik heb in die jaren een heel brede kennis opgedaan, zowel van mensen en hun medische problematiek als van de zorg in het algemeen. Ik begrijp hoe de medische zorg werkt, hoe lang bepaalde trajecten duren, wat patiënten van specialisten mogen verwachten. Ik weet dat je voor rugklachten niet meteen een MRI krijgt en dat afwachten soms nodig is, maar ik herken ook wanneer het té lang duurt.
Ik kan vanuit die ervaring goed inschatten of een behandeltraject correct verloopt. Dat kan zowel richting werkgevers als richting medewerkers heel waardevol zijn. Werkgevers willen weleens dat er vooral snel actie ondernomen wordt. Maar dat is niet altijd realistisch in het zorgstelsel en het is ook niet altijd de oplossing. En medewerkers kunnen soms niet inschatten of het voorgestelde traject nog past bij de huidige staat van hun klachten of dat die om extra aandacht vraagt.
Ook mijn gesprekservaring en mensenkennis komen enorm van pas. Omgaan met emoties, slecht-nieuws-gesprekken, dat deed ik als huisarts dagelijks. Ik heb nooit puur klinisch gewerkt, het is voor mij altijd mensenwerk geweest.”
En wat is het grootste verschil in jouw aanpak als bedrijfsarts vergeleken met vroeger?
“Werk heeft nu een prominente rol in mijn spreekkamer. Werk geeft structuur, eigenwaarde, inkomen en is daarmee ontzettend belangrijk voor mensen. Ook tijdens het herstel. En als iemand langdurig ziek is, helpt het vaak ook als hij wel wat kan blijven werken, al is het maar in heel lichte vorm. Niet omdat het ‘moet’, maar omdat het goed doet. Dus die mogelijkheid zoek ik, samen met de werknemer en werkgever.
En niet iedere ziekte leidt tot verzuim. Een heleboel mensen werken gewoon, met aanpassingen. Je ziet ook dat de sociale werkplaatsen voor een groot deel verdwenen zijn. Die mensen vind je tegenwoordig terug in het normale werkende leven. Een hele goede ontwikkeling.
Als huisarts vroeg ik zelden naar iemands werk. En dat is eigenlijk ontzettend jammer, want het is zó belangrijk in iemands leven en welzijn. Het wordt vaak onderschat hoe belangrijk het is om je nuttig te voelen, onder de mensen te komen, niet afgeschreven te worden omdat je ziek bent.”
Vind je dat achteraf een gemiste kans?
“Het werk als huisarts brengt het met zich mee natuurlijk, dat die tijd er niet is en dat je gefocust bent op het medisch oplossen van een klacht. Maar ook voor het oplossen van de klacht zijn veel meer aspecten van belang dan het juiste pilletje voor te schrijven. Gezondheid kent een veel breder fundament dan dat. Dat idee wordt steeds beter gedragen, mede door de opkomst van de methode van positieve gezondheid.
Dus het is inmiddels beter bekend dat (onder andere) werk een zeer belangrijke bijdrage levert aan iemands gezondheid en welzijn, maar daar zouden we nog veel meer ruimte aan mogen geven in de diverse spreekkamers. Als huisarts zag ik de vragen van de bedrijfsarts eerder als een taak dan als een kans. Maar nu zie ik dat we vanuit samenwerking met andere medisch specialisten veel meer kunnen betekenen voor iemands herstel.”
Wat haal jij persoonlijk uit dit werk?
“De meeste voldoening krijg ik wanneer iemand die vast zit – door ziekte, burn-out of een conflict – weer in beweging komt. Dat kan zijn door begeleiding terug naar werk, of juist door een nieuwe richting in te slaan. Als mensen zeggen: ‘Ik ben blij dat ik nu hier sta’, dan weet ik waarvoor ik het doe.
Het is een enorme misvatting dat je als bedrijfsarts alleen controleert of iemand terecht thuiszit, of dat je medisch niet meer ‘echt’ bezig bent of zelfs dat het saai werk is. Maar dat klopt echt niet. Je kunt juist zóveel betekenen voor mensen en ze bewegen om hun leven weer op te pakken. Dat maakt het werk heel mooi.”
Zijn er dingen die je mist uit je tijd als huisarts?
“De langdurige band met patiënten vond ik heel bijzonder. En de palliatieve zorg, mensen begeleiden tot het einde – dat kon ik heel waardevol vinden. Ook de adrenaline van acute zorgmomenten kan ik soms missen.
Maar daar krijg ik andere voldoening voor terug. En: geen diensten, geen nachten, geen spoed op onverwachte momenten meer – dat mis ik allemaal absoluut niet. Natuurlijk is het ook nu soms druk, maar je kunt je afspraken plannen. Dat geeft rust. En dat voelt als een enorme luxe.”
Wat zou je artsen verder willen meegeven over het vak van bedrijfsarts?
“De bedrijfsgeneeskunde is ontzettend betekenisvol werk. Of het nu bij ziekte is, bij onzekerheid of bij conflict: je kunt mensen vooruithelpen. Terug naar werk, terug naar betekenis. Dat is een heel belangrijke bijdrage.
Door samenwerking kunnen wij en andere specialisten onze bijdrage nog vergroten. Door oog te hebben voor het belang van werk en alles wat dat in gang zet in iemands leven kunnen we werken aan een sneller en completer herstel. En daar is iedereen bij gebaat, de medewerker voorop.
Aan artsen die zelf mogelijk interesse hebben in het vak van bedrijfsarts zou ik zeggen: kijk eens mee. Ga mee op consult. Er zijn al veel oud-specialisten actief in de bedrijfsgeneeskunde maar er zijn ook veel artsen die het vak nauwelijks kennen. Het is echt een prachtig vak, waarin je een ander soort impact mag maken, namelijk op het dagelijks leven van mensen. Dat geeft absoluut voldoening.”
Meer weten over de dienstverlening van Occure?
Wil je meer weten over Occure? Neem dan contact op via info@occure.nl of 076-5083508. Of heb je ook interesse om zo’n overstap te maken en wil je daar eens over sparren? Petra van Es denkt graag met je mee.